Te choroby neurologiczne najczęściej dotykają Polaków. Raport PTN

Na stronach Polskiego Towarzystwa Neurologicznego ukazał się raport „Neurologia w Polsce. Stan obecny i perspektywy rozwoju”. To efekt kilkumiesięcznej pracy licznych ekspertów medycznych – członków Polskiego Towarzystwa Neurologicznego – i specjalistów systemu opieki zdrowotnej, są w nim też zawarte opinie 18 organizacji pacjentów działających w obszarze neurologii.

Znajdziemy w nim mnóstwo danych dotyczących chorób neurologicznych w Polsce, a także wnioski i rekomendacje polskich specjalistów w zakresie neurologii.

Najczęstsze choroby neurologiczne w Polsce

Autorzy raportu zaznaczają, że ryzyko znacznej części chorób neurologicznych rośnie z wiekiem, a obecnie w Polsce blisko 20 proc. populacji stanowią osoby mające co najmniej 65 lat. Prognozy demograficzne Głównego Urzędu Statystycznego przewidują, że – w związku ze spadkiem liczby ludności w naszym kraju – ten odsetek zwiększy się do 30 proc. w 2060 r.

Rośnie liczba pacjentów neurologicznych. W 2019 r. liczba osób, którym udzielono świadczeń z powodu chorób neurologicznych wyniosła ok. 5,3 mln osób. W 2020 r. było to ok. 4,3 mln osób, w 2021 r.– ok. 4,7 mln osób, w 2022 r.– ok. 4,9 mln osób.

Natomiast w 2023 r. polscy neurolodzy diagnozowali i leczyli 6 mln pacjentów z chorobami neurologicznymi.

Liczba osób, którym udzielono świadczeń z powodu chorób neurologicznych finansowanych przez NFZ to 5,1 mln, w przypadku chorób naczyń mózgowych było to 0,7 mln osób, a liczba pacjentów, którym udzielono świadczeń z powodu chorób otępiennych, wyniosła ok. 0,2 mln osób.

Wydatki NFZ na diagnostykę, leczenie i rehabilitację chorób neurologicznych wyniosły w ubiegłym roku 9,3 mld zł.

PTK wylicza też dziesięć schorzeń neurologicznych, które najczęściej przyczyniały się do utraty zdrowia w 2021 r. Były to:

• udar,
• encefalopatia noworodkowa (uszkodzenie mózgu),
• migrena,
• otępienie,
• neuropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerwów),
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• padaczka,
• powikłania neurologiczne związane z przedwczesnym porodem,
• zaburzenia ze spektrum autyzmu,
• nowotwory układu nerwowego.

Choroby neurologiczne w Polsce

Sporą część raportu zajmuje temat epidemiologii wybranych chorób neurologicznych (pierwsze trzy pozycje to choroby przewlekłe, pozostałe to ostre) w Polsce wraz z prognozami dotyczącymi skali schorzenia. O jakich liczbach mowa?

• Choroba Alzheimera i inne choroby otępienne. Według wyliczeń Ministerstwa Zdrowia w 2022 r. na jedną z chorób otępiennych cierpiało 777 tys. osób. Dane dotyczące choroby Alzheimera mówią o 184 tys. MZ szacuje, że choroby otępienne w 2038 dotyczyć będą 1,2 mln osób
• Choroba Parkinsona i inne zaburzenia ruchowe. W 2022 r. chorobowość rejestrowana dla choroby Parkinsona i innych zaburzeń ruchowych wynosiła 346,5 tys. przypadków, zapadalność rejestrowana – 33,4 tys. przypadków.
• Stwardnienie rozsiane. W 2021 chorowało – wg różnych definicji – od 54 do 102 tys. osób, za najbardziej wiarygodną wartość neurolodzy uznali 55 tys.
• Udar niedokrwienny mózgu. W 2022 r. sprawozdano do Narodowego Funduszu Zdrowia 79 246 przypadków udaru niedokrwiennego mózgu oraz 50 759 przypadków zgonów u pacjentów z udarem. Autorzy raportu podkreślają, że w latach 2016-2022 liczby mówiące o przypadkach udaru były podobne (77-79 tys.), ale w latach 2020-2022 nastąpił istotny wzrost zgonów (z 38,6 tys. w 2016 r. do 55,4 tys. w 2021 r.).
• Krwotok śródczaszkowy śródmózgowy. W 2022 zarejestrowano 11,6 tys. przypadków i 8,8 tys. zgonów
• Krwotok śródczaszkowy podpajęczynówkowy. 2,8 tys. przypadków i 1,5 tys.zgonów w 2022 r.
• Przemijający atak niedokrwienny. W 2022 r. zarejestrowano 29,7 tys. przypadków i 17 tys. zgonów
• Pozostałe choroby naczyniopochodne. W 2022 r. chorobowość rejestrowana dla pacjentów z rozpoznaniem innej choroby naczyniopochodnej wynosiła 42,1 tys. przypadków, a zgonów 21,7 tys.

– Choroby neurologiczne występują powszechnie. W Polsce żyje ok. 50 tys. osób ze stwardnieniem rozsianym, ok. 90 tys. z chorobą Parkinsona, ok. 300 tys. osób cierpi na padaczkę, a na chorobą Alzheimera około pół miliona osób. Ponadto co roku na udar mózgu zapada ok. 80 tys. Polaków, a 15 proc. społeczeństwa choruje na migrenę – zaznacza w raporcie prof. dr hab. n. med. Alina Kułakowska z Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Prezes Elekt Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

– Wobec rosnącej dynamicznie liczby pacjentów z chorobami układu nerwowego organizacje reprezentujące środowisko neurologiczne starają się współpracować z decydentami w ochronie zdrowia i zaproponować im rozwiązania mające na celu poprawę organizacji opieki neurologicznej – dodaje prof. Kułakowska.